کارایی بتن و فاکتورهای تاثیرگذار بر آن

کارایی بتن تعاریف متفاوتی دارد، زیرا این عبارت هم چون اصطلاحاتی دیگر مانند وزن و جاذبه تعریف خاص و مشخصی ندارد. همه تعاریف از نظر ماهیت، کیفی هستند و دیدگاه های شخصی به جای تعاریف علمی منعکس می شود.

اصطلاحات دیگری هم چون انسجام، سازگاری، جریان پذیری، تحرک، قابلیت پمپاژ و غیره برای توصیف بتن استفاده می شود. این اصطلاحات هر یک معنای خاص خود را دارند اما نمی توان درستی یا نادرستی آن ها را تعیین کرد.

بر اساس تعریف استاندارد ACI کارایی بتن به این صورت تعریف می شود: ویژگی های بتن تازه ترکیب شده که میزان سهولت و همگن بودن برای اختلاط، ادغام و اجرا را تعیین می کند، میزان کارایی بتن را مشخص می کند. هم چنین بر اساس تعریف ASTM میزان کارایی بتن با استفاده از ویژگی های بتن که می توان به واسطه آن ها میزان تلاش مورد نیاز برای دستکاری کمیت بتن تازه مخلوط شده با کم ترین میزان از دست رفتگی همگن بودن آن را اندازه گیری کرد، تعریف می شود.

کارایی بتن

کارایی بتن میزان فعالیتی است که باید برای ایجاد تراکم کامل بر روی بتن انجام شود. این ویژگی از مهم ترین ویژگی های بتن تازه می باشد که به زبان ساده “میزان سهولت کار با بتن” تعریف می شود. کلمه کارایی بتن یا بتن کارآمد معنای بسیار گسترده تر و عمیق تری نسبت به اصطلاحات دیگر هم چون “پایداری” که معمولا برای کارایی بتن مورد استفاده قرار می گیرد، دارد.

میزان کارایی مطلوب بتن برای ساخت و ساز به دو فاکتور بستگی دارد:

* اندازه، مقدار و فاصله آرماتور
* روش متراکم سازی

فاکتورهای تاثیرگذار

میزان کارایی بتن به عوامل متعددی بستگی دارد که در ادامه به معرفی آن ها می پردازیم:

* نسبت آب به سیمان

نسبت آب به سیمان بر کارایی تاثیرگذار خواهد بود. افزایش میزان سیمان باعث بالا رفتن نیاز بتن به آب برای رسیدن به کارایی مورد نظر می شود. این در حالی است که سیمانی که از عیار پایین تری از سیمان برخوردار است، به آب کم تری برای رسیدن به کارایی مورد نظر نیاز دارند.

* نوع عملیات ساخت و ساز
* روش ترکیب بتن
* ضخامت بخشی از بتن
* میزان تقویت بتن
* روش متراکم سازی بتن
* فاصله حمل بتن تا محل انجام کار
* روش قرارگیری بتن
* شرایط محیطی

دسته بندی بتن بر اساس کارایی آن

بتن غیر قابل اجرا

بتن غیر قابل اجرا که با نام بتن سخت نیز شناخته می شود، به بتنی گفته می شود که میزان آب آن بسیار کم می باشد. اختلاط و ترکیب دستی این گونه بتن ها بسیار سخت می باشد. این نوع بتن از جداسازی میزان زیادی سنگدانه برخوردار می باشد و ثابت نگه داشتن میزان همگن بودن این گونه بتن ها بسیار سخت می باشد.

بتن با قابلیت کارایی متوسط

بتن با قابلیت کارایی متوسط در بسیاری از عملیات ساخت و ساز مورد استفاده قرار می گیرد. از ویژگی های این گونه بتن ها می توان به سهولت در ترکیب و اختلاط آن، حمل و نقل آسان به محل مورد نظر و ایجاد تراکم بدون تفکیک و از دست دادن میزان همگن بودن آن اشاره کرد.

رابطه کارایی و استحکام بتن

میزان مقاومت و استحکام بتن یکی از نکات و ویژگی های مهم برای افرادی که می خواهند با بتن کار کنند، می باشد. میزان مقاومت و استحکام بتن به چگالی یا تراکم آن و در کنار آن میزان تراکم به کارایی کافی آن بستگی دارد. بتن تازه باید از تراکم بالا متناسب با نوع فعالیت مورد نظر برخوردار باشد. اما کارایی بیش از حد بتن می تواند مقاومت فشاری آن را کاهش دهد. به طور کلی می توان گفت مقاومت فشاری بتن با افزایش نسبت آب به سیمان کاهش می یابد. در مقابل افزایش نسبت آب به سیمان باعث افزایش کارایی بتن می شود.

راهکارهای بهبود میزان کارایی بتن

برای افزایش میزان کارایی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

* افزایش میزان آب به سیمان
* استفاده از توده ای با شکل منظم و کاملا گرد به جای اشکال نا منظم
* افزایش مدت زمان و دمای اختلاط
* استفاده از مصالح با خاصیت غیر متخلل و اشباع
* افزودن ترکیبات مناسب
* استفاده از مواد حباب ساز
* کارایی مطلوب بتن برای ساخت و ساز